స్వీడన్ వ్యాపారవేత్త మరియు
పరోపకారి అయిన ఆల్ఫ్రెడ్ నోబెల్ పేరున ప్రతీ సంవత్సరం నోబెల్ బహుమతి
ఇస్తారు . దీనిని స్వీడిష్ అకాడమీ ప్రకటిస్తుంది .సమాజం మరియు మానవాళి పట్ల
విశిష్ట సేవ కోసం భౌతికశాస్త్రం, రసాయన శాస్త్రం, వైద్య రంగం, ఆర్థిక
శాస్త్రం, శాంతి, సాహిత్యం అనే రంగాలలో ప్రతి సంవత్సరం ఈ బహుమతిని ప్రదానం
చేస్తారు. నోబెల్ బహుమతి గ్రహీత ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తింపు పొందుతారు .
మేరీ క్యూరీ (పోలాండ్ నుండి ఫిజిక్స్ అండ్ కెమిస్ట్రీ), రెండు విశిష్ట
రంగాలలో రెండు నోబెల్ బహుమతులు గెలుచుకున్న ఏకైక మహిళ, నోబెల్ బహుమతి
మొదటిసారి 1901 సంవత్సరంలో ఇవ్వబడింది. స్వీడన్ రాజధాని స్టాక్‌హోమ్‌లో ఇవి
అందజేయబడతాయి ఈ వ్యాసంలో, భారతదేశంలో నోబెల్ బహుమతి గ్రహీతల గురించి
తెలుసుకుందాం.
భారతదేశంలో నోబెల్ బహుమతి గ్రహీతల జాబితా
1. రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ (1913) :
రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ నోబెల్ బహుమతి పొందిన మొదటి ఆసియా; వాస్తవానికి, అతను
నోబెల్ బహుమతిని గెలుచుకున్న మొదటి యూరోపియన్ కాని వ్యక్తి. భారతదేశం
బ్రిటన్ కాలనీగా ఉన్నప్పుడు అతను దానిని అందుకున్నాడు. అతని రంగం సాహిత్యం.
అతను సాహిత్యంలో నోబెల్ బహుమతిని గెలుచుకోవడానికి "గీతాంజలి" లేదా "సాంగ్
ఆఫరింగ్స్", కవితల సంకలనం కారణం. ఠాగూర్ పశ్చిమ బెంగాల్ లోని కోల్‌కతాకు
చెందినవాడు. అతను భారత జాతీయ గీతం - జన గణ మన. అతను బంగ్లాదేశ్ జాతీయ గీతం
"అమర్ సోనార్ బంగ్లా" ను కూడా స్వరపరిచాడు.
2. సివి రామన్ (1930) :
తమిళనాడు రాష్ట్రానికి చెందిన సి.వి.రామన్ భౌతిక రంగంలో తన నోబెల్
అందుకున్నారు. శ్రీ చంద్రశేఖర వెంకట రామన్ కాంతి చెదరగొట్టడంలో విశిష్ట
కృషి చేసినందుకు భారతదేశం నుండి రెండవ నోబెల్ బహుమతి గ్రహీత. అతని
పరిశోధనను రామన్ ఎఫెక్ట్ లేదా రామన్ స్కాటరింగ్ అంటారు. సైన్స్ రంగంలో
నోబెల్ అవార్డు పొందిన మొదటి ఆసియన్ ఇతను. రామన్ ఎఫెక్ట్ కనుగొన్న రోజు -
ఫిబ్రవరి 28, దీనిని భారతదేశంలో జాతీయ విజ్ఞాన దినోత్సవంగా జరుపుకుంటారు.
3. హర్ గోవింద్ ఖురానా (1968) :
అతను రాయ్‌పూర్‌లో జన్మించాడు,. అతను యునైటెడ్ స్టేట్స్ ఆఫ్ అమెరికాకు
వెళ్లి ఒక అమెరికన్ పౌరుడు అయ్యాడు. అతను జన్యుశాస్త్రంపై విశిష్ట పరిశోధన
చేసినందుకు మెడిసిన్ నోబెల్ బహుమతిని గెలుచుకున్నాడు. అతను తన తోటి
పరిశోధకుడు మార్షల్ డబ్ల్యూ. నైరెన్‌బర్గ్‌తో బహుమతిని పంచుకున్నాడు.
4. మదర్ థెరిసా (1979) :
ఆమె సెర్బియాలో జన్మించినప్పటికీ, మదర్ థెరిసా 19 సంవత్సరాల వయస్సులో
భారతదేశానికి వచ్చి , పేదలు మరియు రోగులకు సేవ చేయడానికి మరియు
ఉద్ధరించడానికి తన జీవితాన్ని అంకితం చేసింది. ఆమె డార్జిలింగ్‌లో శిక్షణ
పొంది బోధించింది. 1948 లో ఆమె “మిషనరీస్ ఆఫ్ ఛారిటీ” అనే సంస్థ ద్వారా
పనిచేయడం ప్రారంభించింది. పేదరికాన్ని అంతం చేయటానికి ఆమె చేసిన పోరాటం
1979 లో ఆమెకు నోబెల్ శాంతి బహుమతిని అందించింది .
5. సుబ్రమణ్యన్ చంద్రశేఖర్ (1983) :
భారతదేశం బ్రిటన్ వలసరాజ్యం పొందినప్పుడు అతను లాహోర్లో జన్మించాడు. అతను
అమెరికా వలస వచ్చి దాని పౌరుడు అయ్యాడు. అతని మామ సి.వి.రామన్ (నోబెల్
బహుమతి గ్రహీత). చంద్రశేఖర్ ఖగోళ భౌతిక శాస్త్రవేత్త. అతని పరిశోధనలో
నక్షత్రాల నిర్మాణం మరియు పరిణామం ఉన్నాయి.
6. అమర్త్యసేన్ (1998) : అమర్త్యసేన్
కోల్‌కతాలో పుట్టి పెరిగాడు. సంక్షేమ ఆర్థిక శాస్త్రంపై చేసిన కృషికి
ఆర్థిక శాస్త్రంలో నోబెల్ బహుమతి గెలుచుకున్నారు. అతను ఇప్పుడు తన సమయాన్ని
USA, UK మరియు భారతదేశం మధ్య గడుపుతాడు. “ది ఆర్గ్యుమెంటేటివ్ ఇండియన్” ను
సేన్ రాశారు.
7. వెంకట్రామన్ రామకృష్ణన్ (2009) :
రామకృష్ణన్ తమిళనాడులో జన్మించారు. అతను రసాయనశాస్త్రంలో నోబెల్ బహుమతి
గెలుచుకున్నాడు. అతను పద్మ విభూషణ గ్రహీత కూడా. అతని పరిశోధనలో RNA
స్ట్రక్చరల్ రైబోజోమ్‌లో విశిష్టమైన రచనలు ఉన్నాయి.
8. కైలాష్ సత్యార్థి (2014) : బాల
కార్మికులకు వ్యతిరేకంగా పోరాడటానికి మరియు పిల్లల హక్కులను పొందటానికి
బచ్పాన్ బచావో ఆండోలన్ అనే సంస్థను స్థాపించారు. బాల్య హక్కుల కార్యకర్త
అయిన సత్యార్థి ఇప్పటి వరకు దాదాపు 1 లక్షల మంది పిల్లలను బాల కార్మికులు,
అక్రమ రవాణా మరియు బానిసత్వం నుండి విముక్తి కలిగించారు . శాంతికి
సంబంధించిన ఈ నోబెల్ బహుమతిని మలాలా యూసఫ్‌జాయ్‌తో కలిసి పంచుకున్నారు.
9. అభిజిత్ బెనర్జీ (2019) :
భారతదేశంలో పుట్టి, చదువుకున్న ఆయన నోబెల్ బహుమతి గ్రహీతల జాబితాలో ఇటీవల
చేరారు . అతను ఆర్ధిక శాస్త్రంలో నోబెల్ బహుమతిని గెలుచుకున్నాడు మరియు
దానిని ఎస్తేర్ డుఫ్లో మరియు మైఖేల్ క్రెమెర్లతో పంచుకున్నాడు. ప్రపంచ
పేదరికాన్ని నిర్మూలించడమే లక్ష్యంగా వారి పరిశోధన ఉంది .
పైన పేర్కొన్న వ్యక్తిత్వాలతో పాటు, భారతదేశంలో 2 మంది జన్మించారు మరియు
నోబెల్ బహుమతి పొందారు. 1865 లో ముంబైలో జన్మించిన రుడ్‌యార్డ్ కిప్లింగ్
“ది జంగిల్ బుక్” రచయిత. సాహిత్యంలో నోబెల్ బహుమతి పొందిన మొదటి ఆంగ్ల భాషా
రచయిత. బ్రిటీష్ ఇండియాలోని అల్మోరాలో జన్మించిన రోనాల్డ్ రాస్, మలేరియాలో
విశిష్ట కృషి చేసినందుకు మెడిసిన్ నోబెల్ బహుమతి గ్రహీత.